dr Adrian Szopa

Terminy konsultacji :

obecnie przebywam na urlopie naukowym

Prowadzone zajęcia: wszystko z łaciną w nazwie na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych; terminologia łacińska w prawie

Zainteresowania naukowe: Okres późnego antyku ze szczególnym uwzględnieniem roli barbarzyńców; „barbarzyńca” i „barbarzyńskość” w kulturze antycznej; literatura łacińska w późnym antyku; administracja cywilna i wojskowa późnego Cesarstwa Rzymskiego; Kościół w okresie późnej starożytności

Rozprawa doktorska: Temat: Barbarzyńcy w służbie Cesarstwa Wschodniorzymskiego w V wieku przed Chr.; Promotor: prof. dr hab. Marek Wilczyński; Recenzenci: prof. dr hab. Teresa Wolińska, prof. dr hab. Maciej Salamon; Rok obrony:2011

Granty i stypendia:

• 2012 –2017 z-ca kierownika projektu pt. Pokolenia odchodzą. Relacje źródłowe polskich Sybiraków z Wielkiej Brytanii w ramach programu NPRH; nr umowy 0087/FNiTP/H11/80/2011;
• maj 2013 –Fundacja Lanckorońskich; Obraz „obcego-barbarzyńcy” w propagandzie późnego antyku” (przyznano stypendium na miesięczny pobyt naukowy w Wiedniu)
• 2016 –2019 – członek zespołu realizującego grant NCN 2015/17/B/HS3/00506 pt.: „Przygotowanie opatrzonej wstępem oraz komentarzem historycznym bilingwicznej (w dwóch wersjach: grecko-angielskiej oraz grecko-polskiej) edycji dzieł Historia Kościoła Jana Diakronomenosa oraz Teodora Lektora ”.
• 2022-2027 – członek zespołu realizującego grant NPRH Diaspora polskich Sybiraków w świecie – zapis relacji źródłowych / Notacje i archiwa domowe Sybiraków w kraju – zespól archiwalny NPRH/DN/SP/496095/2021/10
• 2023-2024 – kierownik projektu badawczego „Ardaburydzi – barbarzyńcy w służbie imperium” w programie Miniatura 7 NCN
• 2025- członek zespołu realizującego grant NCN w programie OPUS 27 pt. „Przygotowanie opatrzonego wstępem oraz komentarzem historycznym bilingwicznego (grecko-angielskiego oraz grecko-polskiego) wydania dzieła ‘Historia Tripartita’ Teodora Lektora (editio princeps) na podstawie rękopisu Codex Marcianus gr. 344”. Kierownikiem projektu jest prof. dr hab. Rafał Kosiński z Uniwersytetu w Białymstoku

Członkostwo w stowarzyszeniach i instytucjach naukowych:

• współzałożyciel Stowarzyszenia Historyków Starożytności; członek Zarządu SHS (skarbnik)
• członek Komisji Bizantynologicznej Polskiej Akademii Nauk
• sekretarz Komisji Filologii Klasycznej Polskiej Akademii Umiejętności
• członek PTH
• recenzent czasopism naukowych: „In Gremium”, „Classica Cracoviensis”

Udział w konferencjach naukowych krajowych i zagranicznych:

• 2012 (marzec) Zielona Góra; „Etniczność –obywatelskość –tożsamość w świecie antycznym. W 1800 rocznicę wydania edyktu Karakalli”; wygłoszony referat pt. „Wpływ przynależności plemiennej na postrzeganie barbarzyńców w służbie wschodniorzymskiej w V wieku po Chr.” Ethnicity, citizenshipness, identity in the Ancient World. In 1800th anniversary of the Carracalla Edict” “The influence of a tribal identity to perception of barbarians in service of the East Roman Empire in Vth century”
• 2012 (wrzesień) Namugongo, Uganda; międzynarodowa konferencja naukowa (jako moderator w języku angielskim i prelegent) „Polscy Sybiracy w Afryce Wschodniej w latach 1942-1952”; wystąpienie pt. „Polska edukacja w Afryce 1942-1952”.
• 2013 (15-16 maja) Katowice; „Bios, biograf, biografia. Człowiek starożytny w perspektywie biograficznej na przestrzeni wieków”; wygłoszony referat: „Elementy biograficzne w twórczości panegirycznej Flawiusza Merobaudesa”
• 2013 (18-20 września) Szczecin; „Elity w świecie starożytnym”; wygłoszony referat „Elity barbarzyńskie i antybarbarzyńskie na dworze konstantynopolitańskim w V wieku”2013 (27-29 września)Niepołomice; „Na Polach Chwały” II międzynarodowa konferencja naukowa poświęcona historii militarnej; wygłoszony referat: Jednostka na polu bitwy w źródłach późnoantycznych
• 2014 (26-28 maja) Lublin; Konferencja Naukowa pt. Armia, systemy obronne i ideologiczno-religijne aspekty wojny w Imperium Rzymskim i w Bizancjum; wygłoszony referat: Wódz doskonały w świetle późnoantycznych panegiryków łacińskich
• 2014 (4-7 września) Kraków; IV Kongres Polskich Towarzystw Naukowych na Obczyźnie; PAU; tytuł wystąpienia: „Pokolenia odchodzą. Relacje źródłowe polskich Sybiraków z Wielkiej Brytanii” –badania ratunkowe
• 2014 (26-28 września) Niepołomice; „Na Polach Chwały” III konferencja naukowa poświęcona historii militarnej; wygłoszony referat: Zagrożenia asymetryczne jako przyczyna upadku cesarstwa rzymskiego
• 2015 (26-27 listopada) Lublin; III Ogólnopolska Konferencja Bizantynistyczna z cyklu “Wybrane aspekty kultury bizantyńskiej”. Konferencja pod hasłem Doktryny geopolityczne i ideologie władzy w Cesarstwie Bizantyńskim oraz ich oddziaływanie na Bałkany; wygłoszony referat: Ideologia władzy i jej ewolucja w późnoantycznych panegirykach łacińskich
• 2015 (5 grudnia) Warszawa; konferencja organizowana przez SHS: „Historia starożytna na polskich uniwersytetach –wczoraj, dziś, jutro”; wystąpienie pt. „E-learning a studia classica. Nowoczesne metody nauczania historii starożytnej i łaciny na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie”
• 2016 (12-15 maja) Kalamazoo MI, USA; 51st International Congress on Medieval Studies; tytuł wystąpienia: Evolution of a Genre, Evolution of an Identity: Barbarians in Latin Panegyrics of Late Antiquity.
• 2016 (22-28 sierpnia) Belgrad, Serbia; the 23rd International Congress of Byzantine Studies; tytuł wystąpienia: The barbarians in service of the Late Roman Empire in the East.
• 2016 (15-16 listopada) Kraków; I Międzynarodowa Konferencjia Naukowa „Granice i pogranicza – na styku kultur i tradycji”; wygłoszony referat: Granice cywilizacji: barbarzyńca czy Rzymianin? Wizerunek wodzów rzymskich germańskiego pochodzenia w łacińskich panegirykach późnoantycznych.
• 2017 (1-3 czerwca) Kraków; Teodora Lektora „Historia Kościoła” – gatunek, tradycja, tekst; tytuł wystąpienia: Epitomator czy epitomatorzy? – co nam mówi analiza językowa zachowanego tekstu „Historii Kościoła.
• 2017 (3-6 lipca) Leeds, Wielka Brytania; 24th International Medieval Congress; tytuł wystąpienia: The Barbarian Elite at the Court of Constantinople in the 5^th century.
• 2018 (4-5 maja) Kraków; The Church History by Theodore Anagnostes; tytuł wystąpienia: Textual analysis of the Epitome of Theodore Anagnostes’ Church History – a few remarks.
• 2021 (14-16 września) Wrocław; konferencja KHS PTH: Świat starożytny – centrum i peryferie; tytuł wystąpienia: Centrum i peryferie w epitome Historii Kościoła Teodora Lektora.
• 2022 (22-27 sierpnia) Wenecja i Padwa; 24^th International Congress of Byzantine Studies; wystąpienie Epitome from the Church History of Theodore Lector as a bridge to the original text
• 2023 (13-15 września) Zielona Góra; II Ogólnopolski Zjazd Historyków Starożytności pt. Świat antyczny a my. Współczesne badania nad cywilizacjami starożytnymi. Wygłoszone wystąpienie: Biblia u Teodora Anagnostesa

Publikacje: 

• Notitia Dignitatum – „najbardziej rzymski z dokumentów”?, [w:] Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historica. – 2009, Z. 8, s. 183-191.
• Flavius Merobaudes i jego II Penegiryk, [w:] Człowiek w teatrze świata. Studia o historii i kulturze dedykowane Profesorowi Stanisławowi Grzybowskiemu z okazji osiemdziesiątych urodzin, red. B. Popiołek, s. 176 – 186, Kraków 2010.
• Sprawozdanie z działalności Studenckiego Koła Naukowego Historyków Uniwersytetu Pedagogicznego za rok akademicki 2010/2011, [w:] Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historica. – 2012, Z. 12, s. 284-289.
• Recenzja: Yizhar Hirschfeld, Życie monastyczne na Pustyni Judzkiej w okresie bizantyńskim, przedmowa E. Wipszycka, przekład i red. K. Twardowska, Tyniec 2010, ss. 499, [w:] In Gremium: Studia nad Historią, Kulturą i Polityką 7/2013, s. 195-198, Zielona Góra.
• Szopa A., Elementy biograficzne w twórczości panegirycznej Flawiusza Merobaudesa, [w:] Szkice o antyku. T. I: Antyk odczytany na nowo, red. Anna Kucz i Patrycja Matusiak, Katowice 2014, s. 101-111.
• Flavius Merobaudes. Żołnierz i poeta V wieku, Kraków 2014.
• Jednostka na polu bitwy w źródłach późnoantycznych – wybrane przykłady, [w:] Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Historyczne 141, z. 4(2014), s. 829-840.
• Wódz doskonały w świetle łacińskich panegiryków późnoantycznych, [w:] Vox Patrum, T. 63 (2015), s. 307-329.
• Armia rzymska w IV wieku, [w:] Świat rzymski w IV wieku, red. P. Filipczak, R. Kosiński, Kraków 2015, s. 389-436.
• Chudzio H., Hejczyk A., Szopa A., Pokolenia odchodzą. Relacje źródłowe polskich sybiraków z Wielkiej Brytanii. Bradford, Kraków 2015
• Zagrożenia asymetryczne jako przyczyna upadku Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie, [w:] Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Historyczne 143, z. 4 (2016), s. 615-627.
•  Szopa A., Wilczyński M., Czy można promować nauczanie historii i kultury starożytnej w warunkach reformy szkolnictwa wyższego, realizacji Krajowych Ram Kwalifikacji i nauczania na odległość? Kilka doświadczeń z Katedry Historii Starożytnej Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, [w:] Historia starożytna na polskich uniwersytetach – wczoraj, dziś, jutro, red. R. Kulesza, Warszawa 2016, s. 67-86.
• Chudzio H., Hejczyk A., Szopa A., Pokolenia odchodzą. Relacje źródłowe polskich sybiraków z Wielkiej Brytanii. Coventry, Kraków 2016.
• Chudzio H., Szopa A., Projekt „Pokolenia odchodzą, relacje źródłowe polskich sybiraków z Wielkiej Brytanii” – badania ratunkowe, [w:] Nowoczesne nauczanie tradycji ojczystych – sybiracy i młodzież, Kraków 2017, s. 265-278.
• Sprawozdanie z Międzynarodowego Kongresu Mediewistycznego w Leeds, [w:] Res Gestae. Czasopismo Historyczne 2017(4), s. 243-245.
• Granice cywilizacji, czyli postrzeganie barbarzyńców w późnym Cesarstwie Rzymskim. (Artykuł recenzyjny z książki: Tomasz Skibiński SAC, Obraz barbarzyńców w Cesarstwie Rzymskim w źródłach łacińskich lat 376–476, Warszawa 2018, ss. 379), Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym, t. 47 (4)/2018, s. 203–218.
• Kosiński R., Szopa A., Twardowska K., Historie Kościoła Jana Diakrinomenosa i Teodora Lektora, Kraków 2019.
• Wakacje z „Anabazą”. Z prof. Włodzimierzem Lengauerem o młodości, latach studenckich i kształtowaniu się warsztatu naukowego rozmawiają Andrzej Gillmeister i Adrian Szopa, [w:] Meander LXXV (2020), s. 231-244.
• Kosiński R., Twardowska K., Zabrocka A., Szopa A., The Church Histories of Theodore Lector and John Diakrinomenos, Peter Lang GmbH, Berlin 2021.
• Kosiński R., Szopa A., Studies in Theodore Lector, Brepols Publishers, Turnhout 2021.
• Szopa A., Textual analysis of the Epitome of Theodore Anagnostes – a few remarks, [w:] Studies in Theodore Lector, ed. R. Kosiński, A. Szopa, Brepols Publishers, Turnhout 2021, s. 39-62.
• Nigdy się nie znudziłam! Z profesor Ewą Wipszycką rozmawiają Andrzej Gillmeister i Adrian Szopa, [w:] Meander, Vol. 76 (2021), s. 199-210.
• Lubię się mierzyć z trudem interpretacji. Z profesorem Benedettem Bravo rozmawiają Andrzej Gillmeister i Adrian Szopa, [w:] Meander, Vol. 76 (2021), s. 211-225.
• Recenzja: Imperial Panegyric from Diocletian to Honorius, ed. A. Omissi – A.J. Ross, Translated Texts for Historians, Contexts 3, Liverpool University Press, Liverpool 2020, ss. 296 + XI, [w:] Vox Patrum, Vol. 81 (2022): Miscellanea, s. 289-295.
• Dotknąć starożytności. Z profesorem Stefanem Skowronkiem (1928–2019) rozmawiają Jerzy Ciecieląg i Adrian Szopa, [w:] Meander LXXVII (2022), s. 27-220.
• Kompa A., Szopa A., Could the Author(s) of Parastaseis syntomoi chronikai Have Known Theodore Anagnostes?, [w:] Anekdota Byzantina Studien zur byzantinischen Geschichte und Kultur. Festschrift für Albrecht Berger anlässlich seines 65. Geburtstags, Herausgegeben von Isabel Grimm-Stadelmann, Alexander Riehle, Raimondo Tocci und Martin Marko Vučetić, De Gruyter, Berlin/Boston 2023.
• Śp. prof. dr hab. Marek Wilczyński (1959-2023). Vox Patrum, 92, 335–348.

Odznaczenia:

• 13 kwietnia 2015 roku otrzymałem Odznakę Honorową Sybiraka za działalność na rzecz Związku Sybiraków
• 27 lipca 2017 Minister Edukacji Narodowej mi medal KEN nr legitymacji (160053)
• 3 marca 2020 roku otrzymałem Srebrną Odznakę Honorową za Zasługi dla Związku Sybiraków przyznaną przez Prezesa Zarządu Głównego Związku Sybiraków

Promotor, promotor pomocniczy, recenzent:

Promotor pomocniczy: mgr Anna Szarek – tytuł rozprawy doktorskiej:  Mity i wierzenia grobowe plemion germańskich od okresu wpływów rzymskich do początków czasów wikińskich, napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Marka Wilczyńskiego

Redaktor naukowy: mgr Monika Wesołowska; tytuł publikacji naukowej: „Kabirowie”; seria Paideia, Instytut Kultury Śródziemnomorskiej i Orientalnej PAN